Το σπήλαιο του Πλάτωνα.

2 Φεβρουαρίου 2017, Ελλάς.

Το σπήλαιο του Πλάτωνα είναι μέρος του συγγραφικού του έργου, συγκεκριμένα στο έργο του Πολιτεία, 514α έως 521β όπου συνομιλεί ο Σωκράτης με τον Γλαύκωνα.

Πρόκειται για αλληγορία, δηλαδή για μύθο ο οποίος ωστόσο περιγράφει μέρος της πραγματικότητας. Το ότι περιγράφει από τότε, καταστάσεις που βιώνουμε μέχρι σήμερα, κατηγορηματικά, δηλαδή με τρόπο που δεν επιδέχεται αντίρρησης, ενδύει το έργο και τον μύθο με τον μανδύα του κλασσικού, μάλιστα εξ ορισμού. Άρα διδασκαλία για και κληρονομιά όλης της ανθρωπότητας.

Τι λέει ο αλληγορικός μύθος;

Μερικοί άνθρωποι είναι αλυσοδεμένοι μέσα σε μια σπηλιά. Κοιτάνε έναν τοίχο μπροστά τους. Δεν είναι σε θέση να γυρίσουν, να στρίψουν και να κινηθούν με τρόπο που να επιτρέψει να παρατηρήσουνε κάτι άλλο μέσα στον χώρο όπου βρίσκονται. Βλέπουν μόνον τον τοίχο απέναντί τους.

Πίσω τους, στην πλάτη τους, υπάρχει ένας άλλος τοίχος που υψώνεται από το έδαφος έως λίγο πάνω από τα κεφάλια τους. Πίσω από τον τοίχο περνούν δούλοι που κρατάνε ξύλινα σχήματα από πλάκες ξύλου, πραγμάτων που υπάρχουν στον κόσμο, για παράδειγμα, έναν αυλό, ένα καλάθι, μία πάπια. Οι δούλοι υψώνουν τα επίπεδα ξύλινα σχήματα λίγο επάνω από τον τοίχο, ώστε, μια φωτιά που λαμποκοπάει ακόμη πιο πίσω από τους αλυσοδεμένους και τον τοίχο και τον διάδρομο για τους δούλους, να ρίχνει το φως της πάνω στον απέναντι τοίχο τον οποίο μπορούν να παρατηρούν οι αλυσοδεμένοι. Έτσι, οι αλυσοδεμένοι βλέπουν μόνον τις σκιές από τα επίπεδα ξύλινα σχήματα που οι δούλοι περνούν πίσω τους.

Οι αλυσοδεμένοι περνούν όλη τους την ζωή έτσι, μεγαλώνουν, γερνούν και πεθαίνουν έχοντας καταλάβει ότι όλος ο κόσμος είναι οι αλυσίδες τους κι οι  σκιές που βλέπουν μπροστά τους, στον απέναντι τοίχο. Και συνηθίζουν τις αλυσίδες, και μια ζωή ολάκερη πια φθάνουν να μην τους ενοχλούν και πάρα πολύ, ή καθόλου. Για τους δύο αυτούς λόγους, πεθαίνουν έχοντας ζήσει βλέποντας σκιές, απεικονίσεις της πραγματικότητας.

Αυτό είναι ο κόσμος, το σύμπαν,  για αυτούς.

Αν κάποιος από τους αλυσοδεμένους όμως ελευθερωθεί με κάποιο τρόπο, κι ανέβει από το σπήλαιο στον έξω κόσμο, στην Φύση, θα παρατηρήσει τον ήλιο και το φεγγάρι, την ημέρα και την νύχτα, τα φυτά και τα ζώα, και θα γνωρίσει άλλους ανθρώπους που δεν θα είναι αλυσοδεμένοι. Και  θα συνομιλήσει μαζί τους.

Μόλις συνειδητοποιήσει ότι αυτός είναι ο πραγματικός κόσμος, θα τρέξει πίσω στους αλυσοδεμένους συντρόφους του για να τους πει τα καλά νέα και να τους απελευθερώσει από τις αλυσίδες και την ψευδαίσθηση ότι οι σκιές που βλέπανε είναι ο αληθινός κόσμος μέσα στον οποίο όλοι ζούνε.

Δυστυχώς όμως, εκείνοι θα του απαντήσουν ότι δεν είναι στα καλά του, ότι έχει χάσει τα λογικά του. Και θα απαντήσουν έτσι επειδή οι αισθήσεις τους όπως η όραση, θα τους έχουν προσφέρει την πραγματική εμπειρία ότι αυτές οι σκιές που βλέπουν είναι ο πραγματικός κόσμος, το αληθινό σύμπαν.

Εάν ο πρόθυμος σύντροφός τους επιμείνει, δεν αποκλείεται  να σηκωθούν, κι όπως μπορούν, να τον καταστρέψουν ώστε να μην τους ενοχλεί άλλο πια αμφισβητώντας αυτό που τα ίδια τους τα μάτια μαρτυράνε.

Κατόπιν θα νοιώθουν ότι έπραξαν ορθά, μάλιστα, αφού απαλλάχθηκαν από τον απατεώνα και διαβολέα, εκείνον που προσπάθησε να τους εξαπατήσει.

Και θα συνεχίσουν να παρακολουθούν το θέατρο σκιών μπροστά τους, και με τα ίδια τους τα μάτια, μάλιστα.

Αντί επιλόγου.

Ευελπιστώ να αξιωθώ προκειμένου να ακολουθήσει κι άλλο άρθρο με λίγο περισσότερη ανάλυση και πρακτικά παραδείγματα από την σύγχρονη ζωή, αλλά και ολόκληρη την παράθεση του διαλόγου από το έργο του συμπατριώτη μας Πλάτωνα ώστε να μην χρειασθεί στις ημέρες μας ιδιαίτερα, να ξοδευθεί ο αναγνώστης για βιβλίο.

Ανάλυση Κοινωνιολογική οπωσδήποτε, Κυβερνητική ελπίζω, κι ίσως έχει την ευκαιρία να παρεκουμβίσει, χαριτωμένος τρόπος ειπείν, την Αστροφυσική. Το σκέπτεσθαι, το να σκέπτεται ο άνθρωπος έχει Χάρη έτσι ή αλλιώς.

Αν το Δωρικό άλφα αντικατασταίνει το Ιωνικό ήτα (ή ταν ή επί τας, ή την ασπίδα σου, ή επί της ασπίδος σου νεκρός να επιστρέψεις, αλλά όχι ρίψασπις), Χάρη είναι Χαρά.

Και Χαρά είναι το δώρο που δοκιμάζει ο άνθρωπος ως βίωμα, το οποίο έχει δοθεί στον βίο του μέσα. Είτε εξ αιτίας του γονιδιώματός  του το οποίο εκείνος αξιοποιεί, είτε με την Χάρη του Δημιουργού του – που δεν αποκλείεται να είναι το ίδιο τελικά!

Κάποιοι ιδιόρρυθμοι άνθρωποι, άκουσον – άκουσον, το λένε Χάρη του Αγίου Πνεύματος!

Ίσως κάνω λάθος, βέβαια!